بررسی انواع معافیت های مالیاتی، شرایط مشمولیت و نحوه بهره مندی - آموزشی
معافیتهای مالیاتی ابزاری مهم برای کاهش بار مالیاتی و حمایت از گروههای خاص اقتصادی و اجتماعی است. این معافیتها میتوانند شامل مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات حقوق و یا مالیات مشاغل خرد باشند.
در این مقاله از لیمـوتِکس بهطور جامع موارد زیر را بررسی میکنیم:
-
انواع معافیتهای مالیاتی موجود در قوانین ایران
-
شرایط مشمولیت برای هر نوع معافیت
-
نحوه بهرهمندی و ثبت اطلاعات در سامانه مودیان
-
نکات کاربردی برای جلوگیری از رد درخواست معافیت و جریمههای مالیاتی
با مطالعه این مقاله، مودیان و حسابداران میتوانند با شناخت دقیق معافیتها، از مزایای قانونی بهرهمند شوند و مالیات خود را بهینه محاسبه کنند.
معافیت مالیاتی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه مالیات است که توجه بسیاری از مشاغل و کسبوکارها را به خود جلب کرده است. این معافیت به معنای عدم پرداخت مالیات توسط شرکتها و کسبوکارهایی است که فعالیتها یا درآمدهای خاصی دارند.
همه مالیات دهندگان میتوانند در اظهارنامه مالیاتی خود از این معافیت بهرهمند شوند. اما برخی شرکتها بنا به شرایط خاص خود میتوانند به طور کلی معاف از پرداخت مالیات باشند. در ادامه به این موارد خواهیم پرداخت و پس از آشنایی با انواع مالیاتها، مشاغلی که شامل این قانون میشوند را معرفی خواهیم کرد.
معافیت مالیاتی چیست؟
همه افراد موظف به پرداخت مالیات هستند، اما برخی فعالیتها از این پرداخت معافند. برنامههای حمایتی دولت، تغییراتی در میزان معافیت مالیاتی ایجاد کرده است. در هر کشور، درآمدها و سرمایههای مردم شامل مالیاتهایی است که به دولت پرداخت میشود. معافیت مالیاتی به معنای این است که افراد به صورت موقت و قانونی از پرداخت مالیات معاف میشوند. این اقدام بخشی از سیاستهای حمایتی دولتها از مردم است. به عنوان مثال، در ایران، به منظور تشویق مردم به سرمایهگذاری و تولید کالاهای دانشبنیان، شرکتهای فعال در این حوزه از پرداخت مالیات معاف شدهاند.
سازمان امور مالیاتی برای عدم پرداخت مالیات و نقص در پرونده، جریمههای زیادی تعیین کرده است.
علاوه بر این، تخفیفها و معافیتهای مالیاتی تشویقی نیز وجود دارد. فقط نوع شغل نیست که باعث معافیت میشود. اگر مالیات خود را به موقع و زودتر از موعد پرداخت کنید، میتوانید از معافیت استفاده کنید. این معافیتها به عنوان بستههای تشویقی ارائه میشوند. اما اگر در پرونده خود ابهام یا فرار مالیاتی داشته باشید، ممکن است از معافیتهای مالیاتی محروم شوید. برای حسابداران و حسابرسان شرکتها و سازمانها، مهم است که با شرایط دریافت معافیت مالیات آشنا باشند.
یکی از اشتباهات رایج در بین کارشناسان مالی این است که معافیت مالیاتی، نرخ صفر و عدم شمول مالیاتی را به یک معنا میدانند
معافیت مالیاتی به معنای این است که برخی افراد یا کسبوکارها موظف به پرداخت مالیات بر درآمد و داراییهای خود نیستند. این قانون برای حمایت از مشاغل خاص و کمک به فعالیتهای مشخص ایجاد شده است. هدف اصلی آن تشویق سرمایهگذاران و حمایت از گروههای خاص، سازمانهای خیریه و تأمین اهداف اجتماعی و سیاسی است.
قانونگذاران با وضع این معافیتها به دنبال سادهسازی روند توسعه اقتصادی و کاهش نابرابری مالیاتی بودند. این اهداف به کسبوکارها کمک میکند تا بدون نگرانی از هزینههای بالای مالیاتی، محصولات و خدمات مورد نیاز مردم را ارائه دهند.
انواع مالیات و قانون معافیت مالیاتی
مالیات در ایران به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم.
مالیات مستقیم به مالیاتی گفته میشود که بهطور مستقیم از درآمد یا دارایی افراد و شرکتها دریافت میشود. این مالیات بر اساس مقدار درآمد یا دارایی محاسبه و وصول میشود. مالیات مستقیم به دستههای مختلفی تقسیم میشود که شامل موارد زیر است:
مالیات بر دارایی : مطالعه مقاله مالیات بر دارایی در ایران، بررسی قوانین و نکات و عوامل تعیین کننده
مالیات تکلیفی : مطالعه مالیات تکلیفی نکات، نحوه پرداخت و جریمه ها
مالیات بر ارث : مطالعه مقاله قوانین و نکات مالیات بر ارث در سال جدید
مالیات بر درآمد : مطالعه مقاله مالیات بر درآمد چیست؟ نحوه محاسبه و نکات مهم
مالیات درآمد املاک : مطالعه مقاله مالیات خانه های خالی و نکاتی که باید در مورد آن ها بدانیم
مالیات بر واردات و صادرات : مطالعه مقاله قوانین مالیات صادرات و واردات در ایران، مقدار، معافیتها و نحوه محاسبه
مالیات غیر مستقیم نیز شامل:
مالیات بر مصرف،
حقوق و عوارض گمرکی و
مالیات بر ارزش افزوده (VAT) : مطالعه مقاله مالیات بر ارزش افزوده چیست و چگونه محسابه می شود؟
است. این قوانین تحت عنوان قانون مالیاتهای مستقیم در سال ۱۳۶۶ به تصویب رسیده و در سال ۱۳۹۴ اصلاح شدهاند. طبق این قانون، مشاغل خاصی که شرایط ویژهای دارند، معاف از مالیات هستند.
طبق تبصره ۲ ماده ۱۱۹ برنامه پنجم توسعه، این قانون معافیت مالیاتی شامل تمامی افراد حقیقی و حقوقی میشود. اگر افراد و شرکتها اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه بدهند و مدارک مالی خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند، میتوانند از این معافیت بهرهمند شوند.
مشاغل مشمول معافیتهای مالیاتی
انواع معافیتهای مالیاتی شامل مشاغلی هستند که از پرداخت مالیات معافند. بر اساس فهرست سال ۱۴۰۲، این معافیتها عبارتند از:
معافیت مالیات بر حقوق کارمندان و کارگران
معافیت هزینههای درمانی
معافیت مالیات برای فعالیتهای گردشگری، معدنی و تولیدی
معافیت از پرداخت سود برای تأمین مالی پروژهها
معافیت مالیات جوایز پژوهشی و علمی
معافیت از پرداخت مالیات در زمینه اختراعات و اکتشافات
معافیت سپردههای بانکی
معافیت مالیات مهریه و جهیزیه
معافیت مالیاتی برای ترانزیت کالاها
معافیت فعالیتهای کشاورزی
معافیت فعالیتهای آموزشی
معافیت حقوق افراد شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته
معافیت در بخشهای تعاونی
معافیت صنایع دستی
معافیت بخش صادرات
معافیت مالیات تمامی فعالیتهای هنری و فرهنگی
معافیت مالیات فعالیتهای اقتصادی در مناطق صنعتی و تجاری
معافیت مالیاتی برای همه افراد قابل دسترس نیست
معافیت مالیاتی برای همه افراد قابل دسترس نیست. دلیل این موضوع این است که مالیات یکی از منابع اصلی درآمد دولت است. اگر تعداد معافیتها افزایش یابد، درآمد دولت کاهش مییابد و این مسئله باعث میشود که خدمات عمومی به مردم آسیب ببیند و مشکلاتی پیش آید.
به همین دلیل، دولت برای جبران کاهش درآمد خود ناچار خواهد بود مالیات گروههای دیگر را افزایش دهد. این امر ممکن است باعث نابرابری بیشتری در کشور شود. بنابراین، به منظور دستیابی به اهداف خاص، تنها برخی از کسب و کارها از پرداخت مالیات معاف میشوند و دیگران همچنان ملزم به پرداخت مالیات هستند.
کسب و کارهایی که از معافیت مالیاتی برخوردارند، معمولاً آنهایی هستند که برای جامعه یا اقتصاد کشور اهمیت دارند، مانند صنایع، کشاورزی و خیریهها. اگر این کسب و کارها نیز مالیات پرداخت کنند، میتواند وضعیت اقتصادی کشور را به خطر بیندازد. بنابراین، دولت فقط باید از برخی کسب و کارها معافیت مالیاتی بدهد تا مشکلات مالی خود را حل کند.
معافیتهای مالیاتی شامل چه کسانی میشود؟ قانون مالیاتهای مستقیم در 14 ماده، شرایط معافیتهای مالیاتی را تعیین کرده است. ماده 132 این قانون، میزان معافیت مالیاتی برای افراد حقیقی و حقوقی را مشخص میکند.
تفاوت معافیت مالیاتی با نرخ صفر مالیات
ممکن است فکر کنید که معافیت مالیاتی همان مالیات با نرخ صفر است، اما این دو با هم تفاوت دارند. مالیات با نرخ صفر به معنای معافیت موقتی است که فقط برای یک مدت محدود وجود دارد. دولت این نرخ را برای حمایت از کسب و کارها تعیین میکند.
در مقابل، هدف نرخ صفر مالیاتی افزایش بهرهوری اقتصادی است. این نوع مالیات از افراد و شرکتها دریافت میشود و نیاز به ارائه اظهارنامه مالیاتی دارد. کسب و کارها باید در زمان مشخصی این اظهارنامه را به اداره مالیات ارائه دهند تا اطلاعات دقیق درباره هزینهها و درآمدهای خود را اعلام کنند.
اما معافیت مالیاتی معمولاً دائمی است. به این معنا که کسب و کارها، شرکتها و مشاغل تولیدی به طور مداوم از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت به دلیل ویژگیهای خاص یا نقش مهم این مشاغل در اقتصاد کشور است. بنابراین، این نوع کسب و کارها دائماً از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.
شغلهایی که از معافیت دائمی برخوردارند، نیازی به ارائه اظهارنامه به اداره مالیات ندارند. این کسب و کارها معمولاً ویژگی مشخصی دارند یا به طور مستمر در اقتصاد کشور نقش کلیدی ایفا میکنند. به همین دلیل دولت از آنها حمایت میکند و آنها را از پرداخت مالیات معاف کرده است.
درآمد بیمارستانها، هتلها و مراکز اقامتی در مناطق کمتر توسعه یافته
درآمد بیمارستانها، هتلها و مراکز اقامتی در مناطق کمتر توسعه یافته از معافیت مالیاتی برخوردار است. در این مناطق، این معافیت میتواند تا 10 سال ادامه یابد، در حالی که در مناطق توسعه یافته، این مدت 5 سال است. همچنین کارگاههای تولیدی و خدماتی نیز از معافیتهای مالیاتی بهرهمند میشوند.
برای بنگاههای تولیدی و خدماتی با بیش از 50 کارمند، در صورت افزایش حداقل 50 درصدی کارکنان نسبت به سال گذشته، امکان دریافت معافیت مالیاتی وجود دارد. تمامی کارمندان باید حداقل حقوق تعیینشده را دریافت کنند و فهرست بیمه تأمین اجتماعی نیز باید ارائه شود. در صورت کاهش تعداد کارکنان، معافیت مالیاتی لغو خواهد شد.
معافیتها شامل افراد بازنشسته یا غیر فعال نیستند. واحدهای صنعتی در شهرکهای صنعتی و مناطق ویژه به مدت 2 سال از پرداخت مالیات معاف هستند. مشاغل واقع در شهرکهای صنعتی مناطق کمتر توسعه یافته، 3 سال معافیت دارند. برخی واحدهای تولیدی و معدنی ممکن است مشمول نرخ صفر مالیاتی نشوند.
واحدهای تولیدی در حوزه فناوری اطلاعات میتوانند از مزایای مالیاتی استفاده کنند. هر 5 سال، فهرست شهرهای کمتر توسعه یافته بهروز میشود و در این ارزیابی، میزان بیکاری و سرمایهگذاری مورد توجه قرار میگیرد. برای آگاهی از آخرین تغییرات قوانین مالیاتی، به مطالب مرتبط مراجعه کنید.
طبق ماده 81 قانون مصوب سال 1366، فعالیتهای کشاورزی معاف از مالیات است، اما از آبان 1399، مالیات بر درآمدهای کشاورزی بالای 100 میلیون تومان وضع شده است.
معافیت های مالیاتی تعاونیهای روستایی، عشایری و کشاورزی
تمام درآمدهای تعاونیهای روستایی، عشایری و کشاورزی، معاف از مالیات هستند. دولت در حمایت از این بخش، سرمایهگذاری را تشویق میکند و این معافیتها شامل تمام موقعیتها میشود.
معافیت اشخاص حقیقی مراکز آموزشی، تربیتی و ورزشی
درآمد مراکز آموزشی، تربیتی و ورزشی نیز از مالیات معاف است. حتی آموزشگاههای فنی و حرفهای که مجوز دارند، میتوانند از این معافیت استفاده کنند. دانشگاهها و مهدکودکها در مناطق کمتر توسعه یافته نیز مشمول این معافیت هستند.
بیمه عمر و هزینههای درمانی خانوادهها
وجههای پرداختی بابت بیمه عمر و هزینههای درمانی خانوادهها نیز معاف از مالیات هستند. این معافیت شامل انواع بیمه عمر میشود. همچنین هزینههای درمانی برای خود مودی یا افراد تحت تکفل او نیز معاف است. خطا در محاسبات مالیاتی میتواند به مشکلات مالی و جریمه منجر شود.
کارخانههای تولیدی و واحدهای صنعتی
کارخانههای تولیدی در منطقه آبریز تهران میتوانند با جابهجایی به خارج از ۱۲۰ کیلومتر تهران، از مالیات معاف شوند. این معافیت شامل کارخانههایی است که بیش از ۵۰ کارمند دارند. این معافیت، نوعی معافیت بر درآمد است و مدت آن میتواند بین ۱ تا ۱۰ سال باشد. محدوده آبریز تهران شامل رودخانههای حبله رود، زیاران، دماوند، جاجرود، دارآباد، دربند، اوین، فرحزاد، کن، کرج و کردان است.
اماکن زیارتی و مذهبی، بقاع متبرکه
اماکن زیارتی و مذهبی، بقاع متبرکه، وجوه دریافتی سازمان هلال احمر، نهادهای انقلاب اسلامی، مدارس علوم اسلامی و سازمان امور موقوفات از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت مشروط به این است که درآمدها در مصارف مشخصی هزینه شوند. برای مثال، وجوهی مانند بریه ولی فقیه، خمس و زکات از مالیات معافاند، به شرطی که برای کارهایی مثل تبلیغات اسلامی، تحقیقات فرهنگی، علمی و دینی، آموزش و بهداشت، ساخت و نگهداری مساجد و مدارس، تعمیر آثار باستانی، پروژههای عمرانی، هزینه تحصیلی دانشآموزان و کمک به آسیبدیدگان حوادث مختلف هزینه شوند.
معافیتهای مالیاتی اجاره املاک
معافیتهای مالیاتی اجاره املاک از سال 1401 تغییرات زیادی داشته است. اکنون از مالکان واحدهای خالی مالیات دریافت میشود. به همین دلیل، بسیاری از مالکان برای فرار از مالیات خانه خالی، اقدام به اجاره یا انتقال سند به اعضای نزدیک خانواده میکنند. اما اگر درآمد شما از اجاره املاک بیش از 50 میلیون تومان در سال باشد، باید مالیات پرداخت کنید.
در قانون، تعداد املاک اجاره شده مهم نیست. فقط مجموع درآمد حاصل از اجاره در نظر گرفته میشود. شما ممکن است با اجاره یک واحد مسکونی یا تجاری، این مقدار را رد کنید یا با اجاره چند ملک دیگر، بیش از 50 میلیون تومان درآمد داشته باشید. اگر بتوانید نشان دهید که اجاره املاک تنها منبع درآمد شماست، تا درآمد 67.2 میلیون تومان در سال از پرداخت مالیات معاف خواهید بود.
معافیتهای مالیاتی برای استارتاپها
معافیتهای مالیاتی برای استارتاپها به شرکتهای تازه تأسیس این امکان را میدهد که از برخی معافیتها برخوردار شوند. این معافیتها شامل چهار حالت مختلف است. در اولین حالت، هرگاه یک شرکت نوپا خدمات یا محصولی را به مردم ارائه کند، مشمول این قانون میشود. همچنین، کارفرمایان این شرکتها از پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی برای کارکنان خود معاف هستند.
این شرکتها میتوانند به مدت دو سال هزینههای بیمه کارکنان را کاهش دهند و از پرداخت سهم بیمه خودداری کنند. طبق ماده ۱۰، فضاهای کار مشترک و شتابدهندهها نیز به رسمیت شناخته شده و مشمول معافیت مالیاتی هستند.
طبق ماده ۵ قانون مالیاتهای مستقیم، شرکتهای جدید برای استخدام موقت افراد نباید مالیاتی پرداخت کنند. در گذشته، استارتاپها معمولاً با سه موسس شروع میشدند و بعد از چند ماه افراد دیگری به گروه میپیوستند. اگر این افراد در مدت زمان مشخص به هدف تعیینشده دست یابند، میتوانند بخشی از سهام شرکت را دریافت کنند.
این نوع همکاری قبلاً توسط شرکتهای بیمه جریمه میشد. اما اکنون شرکتها باید از کارآموزان خود به مدت دو سال حمایت کنند و در این مدت نیاز به پرداخت حق بیمه نیست، زیرا دولت این هزینه را تأمین میکند. هدف دولت حمایت از استارتاپها و کاهش هزینههای بیمه کارکنان است.
معافیتهای مالیاتی برای شرکتهای تعاونی روستایی، عشایری و کشاورزی
معافیتهای مالیاتی برای شرکتهای تعاونی روستایی، عشایری و کشاورزی طبق قانون مالیاتهای مستقیم شامل تمامی این شرکتها میشود. این شرکتها شامل تعاونیهای مصرف کارمندان دولت، تعاونیهای مسکن، تعاونیهای مصرف کارمندان غیر دولتی، تعاونیهای صیادان و تعاونیهای دانشآموزان و دانشجویان هستند.
این معافیت مالیاتی به شرطی است که این شرکتها طبق اساسنامهای که برای آنها تنظیم شده، مجاز به استفاده از این قانون باشند. اگر مشخص شود که شرکتی کالا یا مسکنی برای افرادی غیر از اعضای خود تامین کرده، به تخلف محکوم خواهد شد و به علاوه مالیات، باید جریمه نیز پرداخت کند.
اعضای شرکتهای تعاونی روستایی باید ساکن روستا باشند. اگر یکی از اعضا ساکن روستا نباشد، باید مالیاتی بر اساس سهم خود پرداخت کند. بنابراین، مالیاتهای این شرکتها به شرایط خاصی بستگی دارد و باید مطابق با این شرایط عمل شود.
طبق ماده ۱۳۸ قانون مالیاتی، تمامی شرکتهای تعاونی و خصوصی که برای توسعه واحدهای معدنی و صنعتی فعالیت میکنند، از ۵۰ درصد مالیات معاف هستند. همچنین درآمد شرکتها و اتحادیههای تعاونی با سهام عام نیز از این قانون بهرهمند میشود، اما با ۲۵ درصد تخفیف در پرداخت مالیات.
مدارس غیرانتفاعی که به آموزش کودکان و افراد دارای معلولیت ذهنی میپردازند
مدارس غیرانتفاعی که به آموزش کودکان و افراد دارای معلولیت ذهنی میپردازند، از معافیت مالیاتی برخوردارند. این قانون برای تمام دورههای تحصیل این افراد صدق میکند. برای بهرهمندی از این معافیت، این موسسات باید مجوز فعالیت داشته باشند.
علاوه بر این، مراکز ورزشی که از سازمان تربیت بدنی کشور مجوز گرفتهاند نیز معاف از مالیات هستند. به این ترتیب، دولت از مشاغلی که برای رفاه گروه خاصی از جامعه تأسیس شدهاند، حمایت میکند.
این حمایت به طور مستقیم از طریق پرداخت هزینه نیست، بلکه از طریق عدم دریافت مالیات انجام میشود. بنابراین، مراکز شبانهروزی و روزانه که به نگهداری از کودکان بیسرپرست و معلولین فعالیت میکنند، همچنین مهدکودکها، از پرداخت مالیات معاف هستند.
این معافیت مشروط است. این موسسات باید بر درآمد و هزینههای خود نظارت داشته باشند و حداقل ۱۰ درصد از مددجویان خود را به افراد معرفی شده از سوی سازمان بهزیستی، بدون دریافت دستمزد، اختصاص دهند.
معافیت مالیاتی سود ابرازی به شرکتهای خصوصی و تعاونی
معافیت مالیاتی سود ابرازی به شرکتهای خصوصی و تعاونی این امکان را میدهد که تا ۵۰ درصد از مالیات بر سود خود را در صورت استفاده از سود برای بازسازی یا توسعه واحدهای صنعتی و معدنی، معاف شوند. این معافیت طبق ماده ۱۳۸ قانون مالیاتهای مستقیم ارائه میشود.
شرط اصلی این معافیت این است که وزارتخانه مربوطه قبل از شروع کار اجازه داده باشد. اگر هزینههای اجرای طرحها در هر سال از سود آن سال بیشتر شود یا هزینهها کاهش یابد، شرکت میتواند از این معافیت استفاده کند.
این قانون به شرکتها اجازه میدهد که برای محاسبه مالیات سود خود در سه سال آینده، میزان مالیات را بیشتر از سود به دست آمده در نظر بگیرند. همچنین، شرکتها میتوانند از باقیمانده هزینههای اجرای کامل طرحها بهرهمند شوند.
سخن آخر
ممنون که تا پایان این مقاله با سامانه صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی لیموتکس همراه بودید. در این مطلب مفهوم معافیت مالیاتی را به طور کامل برای شما توضیح دادیم. متوجه شدید که نه تمام کسب و کارها می توانند از این قانون بهره مند شوند و نه همه کسب و کارهای خاص شرایط لازم را دارند. همچنین دریافته اید که معافیت از مالیات با مالیات با نرخ صفر تفاوت دارد. لطفا از دیگر مقاله های نرم افزار واسط ارسال فاکتور الکترونیکی لیموتکس دیدن فرمایید.
دیدگاه ها بعد از تایید مدیر سایت نمایش داده می شوند.
